Τα GIF κατακτούν τον κόσμο
Το GIF μετράει ήδη 29 χρόνια ζωής, αφού δημιουργήθηκε το 1987 από τον Steve Wilhite, έναν μηχανικό που εργαζόταν για την CompuServe. Ο Wilhite ίσως δεν θα φανταζόταν ότι κάποτε (το 2013) θα κέρδιζε ένα βραβείο συνολικής προσφοράς στα Webby Awards, τα πιο σημαντικά βραβεία για το Διαδίκτυο. Έναν χρόνο πριν, το 2012, το Oxford University Press είχε ανακηρύξει το GIF λέξη της χρονιάς.
Ένα λεπτό! Καταρχήν πώς προφέρεται;
Ο διάλογος είναι ατελείωτος σχετικά με το αν προφέρεται «γκιφ» ή «τζιφ». Ο ίδιος ο Wilhite το λέει «τζιφ». Τελεία και παύλα.
Μια μικρή μεγάλη ιδέα
Το GIF προέρχεται από τα αρχικά των λέξεων Graphics Interchange Format. H επίσημη ετυμολογία στα Oxford Dictionaries το αναφέρει ως ένα φορμάτ για αρχεία εικόνας χωρίς απώλειες που υποστηρίζει στατικές εικόνες, αλλά και animations. To GIF έχει περιορισμούς στην χρωματική του παλέτα, κάτι που το καθιστά λιγότερο κατάλληλο για αναπαραγωγή φωτογραφιών, αλλά ιδανικό για πιο απλές εικόνες με γραφικά ή λογότυπα με λιγότερα χρώματα. Γιατί μπορεί το συγκριμένο φορμάτ να μην είναι πλούσιο σε χρώματα, αλλά αυτό που το έκανε να ξεχωρίσει είναι ότι έχει την δυνατότητα να συμπιέζει την εικόνα αρκετά, έχοντας ως αποτέλεσμα ένα αρχείο εικόνας με πολύ μικρό σχετικά μέγεθος, κάτι πολύ βολικό για τη μεταφορά δεδομένων στα πρώτα χρόνια του Διαδικτύου, όταν τα μόντεμ ήταν ακόμα πολύ αργά.
Επιπλέον το αρχείο GIF υποστηρίζει animation. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μέσα σε ένα τέτοιο αρχείο μπορούμε να έχουμε κίνηση, καθώς έχει τη δυνατότητα αποθήκευσης πολλαπλών εικόνων στο ίδιο αρχείο. Αυτό ακριβώς το γεγονός ήταν που εκτόξευσε τη δημοτικότητα του στα μέσα της δεκαετίας του 1990 και το GIF άρχισε να βρίσκεται πλέον παντού. Σας θυμίζει κάτι το Dancing Banana, το Oogachaka Baby και η Φωτιά, μερικά από τα πρώτα animated GIF;
Εκείνη την εποχή τα μικρά αυτά αρχεία ήταν ένας εύκολος τρόπος να “ζωντανέψεις” ένα email. Γενικά δεν υπήρχε ιστοσελίδα που να μην είχε κάποια εικόνα που να στριφογυρίζει, να αναβοσβήνει και γενικά να κουνιέται.
Στα τέλη του ’90, πολλοί καλλιτέχνες ξεκίνησαν να ψάχνουν και να πειραματίζονται με αυτό το μέσο για να δημιουργήσουν διαδικτυακές εμπειρίες. Η Ρωσίδα Olia Lialina, μια από τους πρωτοπόρους καλλιτέχνες του Διαδικτύου, χρησιμοποίησε το GIF για να δημιουργήσει το «My boyfriend came back from the war» και το «Midnight», μια μορφή διαδυκτιακής τέχνης. Επίσης την ίδια εποχή, ο Αμερικάνος Chuck Poynter δημιούργησε σαν χόμπι μία συλλογή από εκατοντάδες εξαιρετικά animations, όπως αυτά του Dance Fever και το καταπληκτικό Dancing Girl.
Στις αρχές του 2000, η πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης του MySpace έδωσε πάλι ώθηση στα αρχεία GIF, χρησιμοποιώντας υπερβολικά γραφικά με γκλίτερ.
But is it art?
Παράλληλα με το κυρίαρχο ρεύμα, αναδείχτηκαν και πολλοί καλλιτέχνες οι οποίοι πειραματίστηκαν με το μέσο του GIF, ανεβάζοντάς το σε νέα επίπεδα. Tα τελευταία χρόνια η πλατφόρμα του Tumblr αποτελεί το κατάλληλο σημείο ανάπτυξης αυτής της μορφής τέχνης, γνωστής ως GIF art. Αυτό το καλλιτεχνικό κίνημα των GIF οδήγησε στην δημιουργία καταπληκτικών μίνι έργων τέχνης. Κάποια χιουμοριστικά και καρτουνίστικα, άλλα με αφηρημένα γεωμετρικά σχέδια, κάποια μοιάζουν σαν να σε υπνωτίζουν, κάποια δανείζονται vintage εικόνες ενώ σε άλλα βλέπεις καταπληκτικές λεπτομέρειες που έχουν ζωντανέψει οι δημιουργοί τους.
Tο Cinemagraph
Άλλη μια πολύ ενδιαφέρουσα μορφή GIF art είναι το Cinemagraph, κάτι ανάμεσα σε φωτογραφία και ζωντανό animation. Το Cinemagraph είναι “παιδί” του γραφίστα Kevin Burg και της φωτογράφου Jamie Beck και, όπως περιγράφουν οι δημιουργοί του, πετυχαίνουν αυτό το αποτέλεσμα, «απομονώνοντας και παγώνοντας μεγάλο μέρος της εικόνας και παράλληλα επιλέγοντας να ζωντανέψουν πολύ συγκεκριμένα σημεία». Δηλαδή, σαν μία ζωντανή στιγμή μέσα σε μια κατά τ’ άλλα στατική φωτογραφία.
Όπως λέει ο φωτογράφος Brandon Tauszik, «το Cinemagraph δανείζεται στοιχεία από την κινούμενη εικόνα, όπως το “πέρασμα του χρόνου”, αλλά κρατάει παράλληλα το στοιχείο της “αποφασιστικής στιγμής” από τη φωτογραφική εικόνα”». Ο Tauszik χρησιμοποίησε Cinemagraphs για να εικονογραφήσει ένα αφιέρωμα στους έγχρωμους μπαρμπέρηδες του Oakland στο project με τίτλο Tapered Throne.