«Πάτησε γκάζι» η ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΑΘΗΝΑΣ μετά τις εκλογές

Σε μετεκλογικό χρόνο και μετά την ήττα Μπακογιάννη, η Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ, όπως προκύπτει από τα δημόσια στοιχεία της, έχει υπογράψει συμβάσεις για έργα και αναθέσεις συνολικού ύψους 10,42 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ). Μέσα στους τελευταίους τρεις μήνες δηλαδή, η εταιρεία έχει συνάψει συμβάσεις που αθροιστικά αντιστοιχούν περίπου στα μισά του συνολικού της έργου, το οποίο ανέρχεται σε 20,6 εκατ. ευρώ, όπως το υπολογίσαμε από τις αναρτημένες συμβάσεις στο Κεντρικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ). 

Στον απόηχο των σφοδρών αντιδράσεων για την αλλαγή του καθεστώτος της εταιρείας, που μέχρι τώρα ελεγχόταν από τον Δήμο και πλέον περνάει στο κράτος, εκτοπίζοντας τους εκπροσώπους της πόλης από όσα σχεδιάζονται για τις αναπλάσεις στα όριά της, αναζητήσαμε τα πεπραγμένα της εταιρείας και καταγράψαμε τη δραστηριότητά της αυτά τα χρόνια.

Μικρό ιστορικό γεμάτο παλινωδίες

Με μια νυχτερινή τροπολογία που κατατέθηκε στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών δυο μέρες πριν αυτό ψηφισθεί τελικά στη Βουλή και λίγες μόλις μέρες πριν αλλάξει ο χρόνος και αναλάβει τα καθήκοντά του ο νέος δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, η κυβέρνηση πήρε υπό τον έλεγχό της μια από τις κομβικότερες εταιρείες για τον Δήμο της Αθήνας, την Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ. Η εταιρεία λειτουργεί «χάριν του δημοσίου συμφέροντος σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας» και μέσω αυτής υλοποιούνται πολλά έργα με καθαρά τοπικό χαρακτήρα. Μάλιστα, κάποια από αυτά έχουν ξεσηκώσει διαμάχες και έπαιξαν ρόλο στις δημοτικές εκλογές, όπως τα έργα στη Βασιλίσσης Όλγας. Με τον νέο νόμο λοιπόν, η κυβέρνηση έβγαλε εκτός όσων σχεδιάζονται και θα σχεδιαστούν μέσω της εταιρείας για την Αθήνα, τον ίδιο τον Δήμαρχο και τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου, που μέχρι πρότινος αποτελούσαν την πλειοψηφία του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας.

Η κυβέρνηση έβγαλε την Αθήνα από την Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ, μετονομάζοντας την εταιρεία σε Ανάπλαση ΑΕ και διευρύνοντας τους σκοπούς της ώστε να περιλαμβάνουν «τον συντονισμό, τον σχεδιασμό, τον προγραμματισμό και την υλοποίηση αναπλάσεων στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας, και όχι μόνο στα όρια του δήμου Αθηναίων», όπως ίσχυε μέχρι τώρα. Την εποπτεία του φορέα διατηρούν από κοινού οι υπουργοί Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Πολιτισμού, Εσωτερικών και Υποδομών και Μεταφορών.

Παράλληλα μείωσε κατά πέντε τα μέλη ΔΣ της εταιρείας και επαναπροσδιόρισε την ιδιότητά τους, που είχε αλλάξει ξανά τρία χρόνια πριν με τον νόμο 4663/2020. 

Η Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ ιδρύθηκε με τον νόμο 4539/2018 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και τότε ήταν επίσης υπό την εποπτεία των υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Εσωτερικών και Υποδομών και Μεταφορών. Στο ΔΣ, πέρα από ένα πρόσωπο εγνωσμένου κύρους, επιστημονικής κατάρτισης και επαγγελματικής εμπειρίας επί των θεματικών πεδίων της εταιρείας στη θέση του Προέδρου και Διευθύνοντα Συμβούλου και τους εκπροσώπους των υπουργείων, προβλεπόταν η συμμετοχή του Δήμου και της Περιφέρειας. Η αντίδραση της Νέας Δημοκρατίας τότε –από την αντιπολίτευση– ήταν σφοδρή, καθώς θεωρούσε ότι η ίδρυση της εταιρείας «διαλύει την τοπική αυτοδιοίκηση».

Από το 2018 μέχρι το 2020 μάλλον άλλαξαν τα πράγματα. Εν τω μεταξύ, είχαν μεσολαβήσει οι δημοτικές εκλογές του 2019 και ο Κώστας Μπακογιάννης είχε αναδειχθεί Δήμαρχος Αθηναίων. Με τον νόμο 4663/2020 η τότε κυβέρνηση τροποποιεί τον νόμο του 2018 και η Αθήνα μπαίνει πολύ πιο ενεργά στην εταιρεία που αφορά την πόλη της. Πρακτικά η Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ γίνεται ένα εργαλείο που ελέγχεται από τον Δήμο, αφού η διοικούσα παράταξή του κατέχει την πλειοψηφία του ΔΣ, πρόεδρος είναι ο Δήμαρχος και ο ίδιος μπορεί να υποδείξει Διευθύνοντα Σύμβουλο.

Σήμερα όλα αυτά δεν ισχύουν πλέον. Η αντιπολίτευση κατηγόρησε την κυβέρνηση για υπονόμευση του νέου Δημάρχου Αθήνας. Στις κατηγορίες της αντιπολίτευσης για την άρον άρον αλλαγή του καθεστώτος της εταιρείας, η κυβέρνηση απάντησε ότι η αλλαγή προκύπτει από έναν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό που έχει τεθεί στο υπουργικό συμβούλιο ήδη από τον Μάρτιο του 2022 και προέταξε τη διεύρυνση των σκοπών της εταιρείας και την ψήφιση του νέου νόμου για την επιλογή διοικήσεων των φορέων που σχετίζονται με το δημόσιο, θέλοντας να επισημάνει ότι αυτή η νέα εταιρεία που θα δραστηριοποιείται σε όλη την Ελλάδα θα έχει αξιοκρατικά επιλεγμένη διοίκηση και ότι δεν μπορεί να διοικείται από τον Δήμαρχο Αθηναίων όπως ίσχυε μέχρι πρότινος.

Μέχρι το 2019

Πριν την αλλαγή που έφερε στη διοίκηση της εταιρείας ο νόμος του 2020 και όσο τα ηνία της είχε η προηγούμενη διοίκηση, οι συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου γίνονταν στον 6ο όροφο του υπουργείου Επικρατείας. Είχε προσληφθεί μόνο ένας λογιστής και δεν είχαν συναφθεί συμβάσεις. Ο Νίκος Μπελαβίλας, καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και πρώην Πρόεδρος της εταιρείας έως τα τέλη Αυγούστου του 2019, εξηγεί ότι «εκείνη την εποχή, η Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ διηύθυνε, συντόνιζε και επόπτευε ήδη προκηρυγμένα έργα ή έργα που ετοιμάζονταν για προκήρυξη. Με το τότε πλαίσιο μπορούσε η περιφέρεια ή το υπουργείο να προκηρύσσει έργα και εμείς, ως Ανάπλαση, να έχουμε τη γενική εποπτεία και το συντονισμό αυτών των προγραμμάτων. Υπήρχε μια σύμβαση που ήταν σε εξέλιξη για μελέτη για τα προσφυγικά της Αλεξάνδρας, την οποίαν είχε αναθέσει το υπουργείο Επικρατείας και την πήραμε έτοιμη. Είναι ένα μοντέλο το οποίο εφαρμόστηκε και στη Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας ΑΕ, προκήρυσσε δηλαδή το υπουργείο Πολιτισμού αλλά την εποπτεία την είχε η ΕΑΧΑ». Ο ίδιος διευκρινίζει ότι κάποιες μελέτες έγιναν από την τεχνική ομάδα της Ανάπλασης και δεν ανατέθηκαν σε αναδόχους, γι' αυτό και δεν βρίσκουμε αναρτημένες συμβάσεις. «Οι μελέτες για τον Ιλισό και την Τοσίτσα έγιναν εκ των ενόντων, τις κάναμε εμείς» σχολιάζει. «Για τα προσφυγικά της Αλεξάνδρας που ολοκληρώθηκαν και έφτασαν στα τεύχη δημοπράτησης, οι μελέτες έγιναν από αρχιτεκτονικό γραφείο. Δηλαδή είχαν ήδη ανατεθεί λίγους μήνες πριν τη σύσταση της εταιρείας, τις βρήκα έτοιμες και πήρα τον έλεγχο των μελετών και όχι των πληρωμών τους. Το δε έργο του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού της Αθήνας, το ετοιμάσαμε, το προκηρύξαμε και το πλήρωσε το υπουργείο Υποδομών».

Image

Όπως διαβάζουμε στις οικονομικές καταστάσεις για το 2019 (οι οποίες δημοσιεύθηκαν με καθυστέρηση στα τέλη του 2021): «Η χρήση του 2019 ήταν η δεύτερη χρήση της εταιρείας και κατά τη διάρκειά της δεν υπήρξε σημαντική δραστηριότητα, ενώ το μετοχικό κεφάλαιο αυτής κατατέθηκε την 9/4/2019 και η διαδικασία ολοκληρώθηκε το 2021».

Το ιδρυτικό μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας ήταν 50.000 ευρώ. Τέλη Ιουλίου 2020 τροποποιείται το καταστατικό της σύμφωνα με τις αλλαγές που έφερε στη σύνθεση του Διοικητικού της Συμβουλίου το άρθρο 59 του νόμου 4663/2020, το οποίο από 7μελές γίνεται 11μελές. Σε αυτό πλέον θα προεδρεύει ο εκάστοτε Δήμαρχος Αθηναίων, εν προκειμένω τη δεδομένη στιγμή ο Κώστας Μπακογιάννης και τα πέντε από τα 11 μέλη υποδεικνύονται από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων. 

Τον Οκτώβριο του 2020 η Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ, με βάση τις αναρτήσεις που έχει κάνει στο Κεντρικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ), υπογράφει την πρώτη της σύμβαση: το συμφωνητικό για τη μίσθωση των γραφείων της στους Αμπελοκήπους, έκτασης 445 τ.μ. με 5 θέσεις στάθμευσης έναντι 6.200 ευρώ (με ΦΠΑ) το μήνα. (Η προηγούμενη διοίκηση προέκρινε τη μίσθωση ενός ακινήτου στη Δραγατσανίου ιδιοκτησίας ΕΦΚΑ, το οποίο απορρίφθηκε από τη νέα διοίκηση Μπακογιάννη μαζί με άλλα υποψήφια, διότι κρίθηκε ότι δεν ικανοποιούσαν τις ανάγκες της εταιρείας.)

Το καλοκαίρι του 2021 το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας αυξάνεται κατά 10 εκατ. ευρώ και έως σήμερα παραμένει στα 10.050.000 ευρώ.

Παίρνοντας μπρος το 2020

Στη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της 1ης Οκτωβρίου 2020, την 9η στη σειρά από ιδρύσεως της εταιρείας και την επόμενη μετά τη συγκρότηση του νέου 11μελούς Διοικητικού της Συμβουλίου με πρόεδρο τον τότε Δήμαρχο Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη, εκτός από τη μίσθωση των γραφείων εγκρίνεται και «η σύναψη μνημονίου συνεργασίας της Ανάπλασης ΑΕ και του Δήμου Αθηναίων για την πιλοτική καταγραφή και προετοιμασία της αξιοποίησης επιλεγμένων ακινήτων περιουσίας του Δήμου Αθηναίων».

Image

Στις 28 Δεκεμβρίου 2020 υπογράφεται προγραμματική σύμβαση για το έργο «Ενοποίηση, εμπλουτισμός και ανάδειξη του πολιτιστικού ιστού της Αθήνας», μεταξύ της Ανάπλασης Αθήνας ΑΕ, του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Αττικής, του Δήμου Αθηναίων, του ΟΠΑΝΔΑ και της εταιρείας «Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίων ΑΕ». Στο πλαίσιο αυτής της προγραμματικής σύμβασης εντάσσονται συμβάσεις που έχουν υπογραφεί από το 2020 κι έπειτα και αφορούν κατά βάση την ανάθεση εκπόνησης μελετών για το νέο Μουσείο Μαρία Κάλλας, το μουσείο γλυπτικής Λουκίας Γεωργαντή, το μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης-Αγγελική Χατζημιχάλη, τον Πολυχώρο Άννα & Μαρία Καλουτά, το Μουσείο Αντιδικτατορικού Αγώνα και το μουσείο Δωδεκανησιακό Σπίτι.

Μέχρι το τέλος του 2020 η εταιρεία αγοράζει απαραίτητο για τη λειτουργία της εξοπλισμό (έπιπλα και εξοπλισμό γραφείου, ηλεκτρονικούς υπολογιστές κ.λπ.), προσλαμβάνει με 12μηνη σύμβαση άτομο για τη γραμματειακή και διοικητική υποστήριξη και υπογράφει συμβάσεις για την παροχή λογιστικών υπηρεσιών και υπηρεσιών νομικού συμβούλου.

Όπως διαβάζουμε στις οικονομικές καταστάσεις για τη χρήση 2020, οι οποίες είναι και οι τελευταίες που μπορεί να βρει κανείς στο ΓΕΜΗ έως σήμερα και όπως και οι προηγούμενες αναρτήθηκαν με μεγάλη καθυστέρηση (Αύγουστο 2023), «η χρήση του 2020 ήταν η τρίτη χρήση της εταιρείας και κατά τη διάρκειά της δεν υπήρξε σημαντική δραστηριότητα».

Η έκρηξη του 2023

Η φετινή χρονιά ξεκινά με τη μεγαλύτερη σε αξία σύμβαση που έχει υπογράψει έως τότε (δηλαδή μέχρι την 20η Φεβρουαρίου 2023) η εταιρεία Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ. Το εργολαβικό συμφωνητικό με την κατασκευαστική LM CONSTRUCTION αφορά την αμφιλεγόμενη ανάπλαση της Βασιλίσσης Όλγας. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2008, το 2022 κατέγραψε καθαρό κύκλο εργασιών σχεδόν 11 εκατ. ευρώ (από 8.761.978,79 ευρώ το 2021) και το έργο που αναλαμβάνει ανέρχεται στα 4,6 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ, 5,7 εκατ. ευρώ με ΦΠΑ) και έχει προθεσμία ολοκλήρωσης δέκα μηνών από την υπογραφή της σύμβασης – δηλαδή την 20η Δεκεμβρίου 2023. Αρχές Νοεμβρίου του 2023, το ΔΣ της Ανάπλασης Αθήνας επεκτείνει την προθεσμία ολοκλήρωσης κατά πέντε μήνες, έως και την 20η Μαΐου 2024.

Τα σκήπτρα της μεγαλύτερης σε αξία σύμβαση παίρνει από την ανάπλαση της Βασιλίσσης Όλγας η σύμβαση που υπογράφεται από την εταιρεία Ανάπλαση Αθήνας στις 19 του φετινού Δεκεμβρίου και αφορά την αποκατάσταση κτιρίου «στέγασης ακαδημίας λυρικής τέχνης MARIA CALLAS». Το έργο ανατίθεται στην GDM ASSETS ΑΕ –εταιρεία που ιδρύθηκε το 2018 και το 2022 κατέγραψε καθαρό κύκλο εργασιών 6,8 εκατ. ευρώ (από 19,5 ευρώ το 2021)– και ανέρχεται κοντά στα 5,5 εκατ. ευρώ (6,8 ευρώ με ΦΠΑ). Για την πλήρη αποπεράτωση του έργου ορίζεται προθεσμία δύο ετών.

Image

Ακολουθεί σε αξία η σύμβαση για την προμήθεια και τη φύτευση πλήθους δέντρων προς εμπλουτισμό των κοινόχρηστων χώρων πρασίνου του Δήμου Αθηναίων (1,95 εκατ. με ΦΠΑ), η οποία υπογράφεται στις 7 Νοεμβρίου 2023. Την 1η Δεκεμβρίου υπογράφεται και η σύμβαση αποκατάστασης και αλλαγή χρήσης διατηρητέου κτιρίου στον Αγ. Παντελεήμονα (Μαγνησίας 8 & Καλύμνου 52) ύψους 1,49 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ) με χρηματοδότηση από το ΚΕΘΕΑ που είναι και ο κύριος του έργου.

Το προεκλογικό 2023 είναι η χρονιά που η Ανάπλαση Αθήνας, υπό τον δήμαρχο Κώστα Μπακογιάννη, φαίνεται να πατάει γκάζι. Από τον Απρίλιο έως και πριν τον β’ γύρο των δημοτικών εκλογών προκηρύσσονται συμβάσεις συνολικής αξίας 11,7 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Μεταξύ αυτών η προμήθεια και η φύτευση πλήθους δέντρων, οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί για τις επτά νέες στάσεις μετρό (Εξάρχεια, Ευαγγελισμός, Κολωνάκι, Ακαδημία, Αλεξάνδρας, Δικαστήρια, Κυψέλη), η ενίσχυση δύο διατηρητέων κτιρίων στην οδό Θήρας και στην οδό Φυλής με χρηματοδότηση από το ΚΕΘΕΑ. Σε μετεκλογικό χρόνο, μετά την ήττα Μπακογιάννη, η Ανάπλαση Αθήνας όπως προκύπτει από τα όσα έχουν αναρτηθεί στο ΚΗΜΔΗΣ, συμβασιοποιεί έργα και αναθέσεις συνολικού ύψους 10,42 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ), σχεδόν δηλαδή τα μισά από το σύνολο των 20,6 εκατ. ευρώ που έχει συμβασιοποιήσει από το 2020 έως σήμερα.

Η απάντηση της Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ

«Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, ως οφείλει εκ του Καταστατικού σύστασής του, έχει καθήκον να εργάζεται με τους βέλτιστους δυνατούς ρυθμούς για την υλοποίηση έργων. Άρα, από τη σύστασή του “πάτησε γκάζι” προκειμένου να ανταποκριθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην αποστολή του. Όπως γνωρίζετε, η ωρίμανση των έργων έχει συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και διαδικασίες, τα οποία εκ του νόμου οφείλουμε να τηρούμε (ενδεικτικά: εγκρίσεις πιθανών προγραμματικών συμβάσεων, ολοκλήρωση μελετών, έγκριση χρηματοδοτήσεων, εγκρίσεις Ελεγκτικού Συνεδρίου κ.ά.). Για παράδειγμα, η έγκριση χρηματοδότησης από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για τους Αρχιτεκτονικούς Διαγωνισμούς των Νέων Σταθμών της Γραμμής του Μετρό, έγινε στις 03/04/2023 (αρ. πρωτ. 103514) και ξεκίνησαν άμεσα οι διαδικασίες των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, που ολοκληρώθηκαν σε χρόνο ρεκόρ».