Τα καλύτερα (ξένα) εξώφυλλα βιβλίων της χρονιάς
Ένα καλoσχεδιασμένο εξώφυλλο θα μας επηρεάσει καταλυτικά στο να προσέξουμε ένα βιβλίο στο ράφι του βιβλιοπωλείου. Αποτελεί την πρώτη εντύπωση, την “βιτρίνα” του. Θα πρέπει να επικοινωνήσει το περιεχόμενο του βιβλίου και να κινήσει το ενδιαφέρον μας, έτσι ώστε να το ανοίξουμε και να μπούμε στον κόσμο του. Και τελικά είτε να μας δελεάσει, συλλαμβάνοντας την ατμόσφαιρα της ιστορίας, είτε και να μας απωθήσει με την έλλειψη φαντασίας του.
Τα καλοσχεδιασμένα εξώφυλλα μπορούν να αποτελέσουν και μια εισαγωγή σε ιστορίες, ιδέες και απόψεις. Λίγα πράγματα είναι καλύτερα από τον συνδυασμό ενός καλού βιβλίου με ένα ακόμα καλύτερο “περιτύλιγμα”.
Όταν το 1935, η Penguin πρωτοκυκλοφόρησε τα επαναστατικά για την εποχή βιβλία τσέπης, είχε τόση μεγάλη επιτυχία που κατέληξε να γίνει ένας από τους πιο επιτυχημένους εκδοτικούς οίκους. Αυτή οφειλόταν εν μέρει και στο ομοιόμορφο ντιζάιν της σειράς: το χαρακτηριστικό λογότυπο, στήσιμο που χωρίζεται σε τρία μέρη, έντονα χρώματα ανάλογα με το είδος πορτοκαλί για τα μυθιστορήματα, πράσινο για τα θρίλερ, μπλε για τις βιογραφίες κ.λπ.) και χρήση συγκεκριμένων γραμματοσειρών (Bodoni Ultra Bold, Gill Sans).
Το στιλ ενός εξωφύλλου με την πάροδο του χρόνου επηρεάζεται από τις συνεχόμενες αλλαγές στις τάσεις του ντιζάιν, και υπάρχει πάντα η ανάγκη για κάτι νέο και φρέσκο. Οι σχεδιαστές εξώφυλλων προσπαθούν να δημιουργήσουν εικόνες που θα τραβήξουν την προσοχή την δεδομένη χρονική περίοδο, αλλά θα επικοινωνήσουν και το περιεχόμενο ενός βιβλίου.
Η παρακάτω επιλογή είναι όλη από ξενόγλωσσα βιβλία που κυκλοφόρησαν την περασμένη χρονιά με τα πιο ωραία, δημιουργικά και ενδιαφέροντα εξώφυλλα. Εξώφυλλα που συχνά δεν κατανοούνται με την πρώτη ματιά, αλλά σε ιντριγκάρουν να κοιτάξεις καλύτερα. Που χρησιμοποιούν έξυπνες ιδέες ή εντυπωσιακά εικαστικά, με αποτέλεσμα να συγκρατήσουν την προσοχή μας και να μας πείσουν να βυθιστούμε στον κόσμο ενός βιβλίου.
Πρόσωπα
Πολλά είναι ανθρωποκεντρικά. Εστιάζουν στο πρόσωπο, είτε ανφάς είτε προφίλ, έχουν έντονα χρώματα και δυνατές εικόνες. Η εικονογράφηση μπορεί να παραπέμπει στις δεκαετίες ’20 και ’30, όπως στο εξώφυλλο του The Vanishing Futurist της Charlotte Hobson, σχεδιασμένο από τους La Boca ή του Radiance της Catherynne M. Valente, σχεδιασμένο από τον Nathan Burton, το οποίο μάλιστα βραβεύτηκε στην κατηγορία Επιστημονικής Φαντασίας από την Academy of British Cover Design.
Το εξώφυλλο του Private Novelist του Nell Zink εικονογράφησε με κολάζ η ελληνικής καταγωγής Eugenia Loli.
Στο ευρηματικό εξώφυλλο του My Father the Pornographer του Chris Offutt, ο σχεδιαστής Jamie Keenan, που ασχολείται αποκλειστικά με τα βιβλία, δημιουργεί μια σιλουέτα προσώπου από βιβλία.
Η Αμερικανίδα Rachel Wiley, υπεύθυνη για το εξώφυλλο του The Mothers της Brit Bennett, εικονογράφησε μια φιγούρα με έντονα χρώματα με τεχνοτροπία που θυμίζει κάπως βιτρό. Πρόσεξες ότι τελικά το πρόσωπο της γυναίκας δεν φαίνεται;
Γράμματα & Lettering
Μια άλλη μεγάλη τάση στα εξώφυλλα είναι η έξυπνη χρήση μόνο γραμμάτων και lettering. Τα ίδια τα γράμματα στήνονται με τέτοιο τρόπο –παιχνιδιάρικα, τρισδιάστατα, ανάποδα, τεράστια ή στο χέρι– που αποτελούν από μόνα τους το εικαστικό.
Στο πρωτότυπο εξώφυλλο του The Bed Moved της Rebecca Schiff, βλέπουμε την έννοια της γραφιστικής στην πιο απλή της μορφή. Η Janet Hansen, σχεδιάστρια στην Alfred A. Knopf (παράρτημα της Penguin), καταφέρνει να ισορροπήσει την σύνθεση των γραμμάτων με τέτοιο τρόπο, ώστε με την πρώτη ματιά το μάτι μας δεν πιάνει ότι κάποια γράμματα επαναλαμβάνονται. Η ίδια στο Black Hole Blues της Janna Levin μας βυθίζει σε μια μαύρη τρύπα.
Συνήθως οι εκρήξεις προξενούν χάος αλλά ο Matt Vee στο εξώφυλλο του The Association of Small Bombs του Karan Mahajan, μας δίνει την έννοια της βόμβας με έναν πιο δικτυωμένο και “οργανωμένο” τρόπο.
Δύο λαμπρά παραδείγματα απλής αλλά πανέξυπνης χρήσης της τυπογραφίας: To μπεστ-σέλρ But What If We’re Wrong? του Paul Klosterman σχεδιασμένο από τον Paul Sahre φαίνεται αμέσως ότι βλέπει τον κόσμο και την Ιστορία μας από μια άλλη οπτική. Το Imagine me Gone του Adam Haslett σχεδιασμένο από τον Keith Hayes καταδεικνύει την απουσία απλώς παραλείποντας δύο γράμματα.
Η διάσημη Leanne Shapton παίρνει τις τρεις λέξεις του τίτλου του Was She Pretty? και χρησιμοποιώντας έντονο, εκφραστικό lettering, δημιουργεί ένα δυνατό και άμεσο εξώφυλλο.
Η Αυστραλέζα Dominique Falla είναι υπεύθυνη για το καταπληκτικό έργο χειροτεχνίας που αποτελεί το μοναδικό εξώφυλλο του The Sun is Also a Star της Nicola Yoon. Χρησιμοποιεί χρωματιστές κλωστές που τυλίγει υπομονετικά γύρω από καρφάκια σχηματίζοντας γράμματα.
Το εξώφυλλο για το εφηβικό The Memory Book της Lara Avery, σχεδιασμένο ευρηματικά από την Sinem Erkas, χρησιμοποιεί post-it κομμένα κατάλληλα ώστε να σχηματίζουν τον τίτλο του βιβλίου. Βραβεύτηκε στην κατηγορία Young Adult από την Academy of British Cover Design. Για το εξώφυλλο του The Hatching του Ezekiel Boone η Νεοϋορκέζα ντιζάινερ Chelsea McGuckin επιστράτευσε τον εικαστικό David Wu για τα ραμμένα γράμματα του τίτλου.
Δύο εξώφυλλα που παίζουν με χαρούμενες βούλες: Στο Reality is Not What it Seems του Carlo Rovelli η Coralie Bickford-Smith, που εργάζεται για την Penguin, παίζει με χρυσά κονφετί που ανακατεύονται με τα γράμματα, ενώ στο The Secret Lives of Colour της Kassia St Clair ο James Edgar επιλέγει ένα μοτίβο με παιχνιδιάρικα χρωματιστά κυκλάκια και προσεγμένη εκτύπωση.
Concept
Πολύ ενδιαφέροντα είναι τα εξώφυλλα βιβλίων με concept και δυνατά εικαστικά, όπως αυτό του 1984 του George Orwell σχεδιασμένο από τον WH Chong ή το Maestra της L.S. Hilton σχεδιασμένο από το λονδρέζικο γραφείο Blacksheep, και τα δύο σε έντονο κόκκινο. Το τελευταίο βραβεύτηκε στην κατηγορία Θρίλερ από την Academy of British Cover Design.
Στο Cannibals in Love του Mike Roberts, η εικονογράφος Na Kim καταφέρνει να κάνει το υπέροχο εξώφυλλο αφηρημένο και ταυτόχρονα παραστατικό, ενσωματώνοντας τέλεια τον τίτλο με την εικόνα, με τα κομμένα γράμματα στη φωτογραφία των δεμένων χεριών. Oι περισσότεροι σχεδιαστές που ρωτήθηκαν το επέλεξαν ως το εξώφυλλο της χρονιάς.
H ντιζάινερ Suzanne Dean συνεργάστηκε με την Ολλανδέζα εικαστικό Marion de Man για την εντυπωσιακή εικόνα με πάνω από 60 ξυσμένα μολύβια για το εξώφυλλο του The Start of Something του Stuart Dybek.
Ζώα, πουλιά, φυτά
O σχεδιαστής Oliver Munday χρησιμοποίησε ένα ζωγραφικό σκιουράκι για το εξώφυλλο του The Portable Veblen της Elizabeth McKenzie, ενώ η Suzanne Dean εικονογράφησε ένα γεράκι για το βιβλίο H is for Hawk της Helen MacDonald.
H Academy of British Cover Design βράβευσε τo προσεγμένο εξώφυλλο του The Genius of Birds της Jennifer Ackerman (πάνω) με σχεδιαστή τον Jack Smyth στην κατηγορία Non-fiction και το λουλουδάτο Vinegar Girl της Anne Tyler (κάτω) από τον σχεδιαστή τον Kris Potter στην κατηγορία Γυναικείας Λογοτεχνίας.
Φωτογραφία
Μία εικόνα είναι χίλιες λέξεις για την δουλειά του Jake Nicolella για το Evicted του Matthew Desmond. Μια φαινομενικά απλή, αλλά θλιμμένη εικόνα που δείχνει τι μένει πίσω όταν κάποιος αναγκάζεται να αφήσει το σπίτι του, που σε παραπέμπει στην έννοια της οικογένειας, στο πέρασμα του χρόνου αλλά και στην απώλεια. Άλλα εξώφυλλα είναι σε πρώτη όψη απλά, σχεδόν μίνιμαλ, που βγάζουν μια ατμόσφαιρα που παραπέμπει στην ιστορία του βιβλίου, όπως το σχεδιασμένο από την Anna Morrison για το All at Sea στο οποίο η Decca Aitkenhead διηγείται τον πνιγμό του συντρόφου της.
Εικονογράφηση
Η καταπληκτική εικονογράφηση του ταλαντούχου Οliver Jeffers για την παιδική προσαρμογή του The Boy in the Striped Pyjamas του John Boyne συγκεντρώνει όλη την σκοτεινή ατμόσφαιρα του βιβλίου σε ένα πολύ δυνατό εξώφυλλο.
Η Aino-Maija Metsola εικονογράφησε δημιουργικά τέσσερα εξώφυλλα της σειράς βιβλίων της Virginia Woolf με υπεύθυνη σχεδιασμού την Suzanne Dean, τα οποία βραβεύτηκαν στην κατηγορία Σειρά από την Academy of British Cover Design.
Σε μια εποχή σαν την δική μας, γεμάτη περισπασμούς, οθόνες και “φασαρία”, όπου η προσοχή όλων μας διασπάται και μοιράζεται συνεχώς σε ατελείωτα μέσα, το αποτελεσματικό ντιζάιν σε ένα εξώφυλλο βιβλίου αποτελεί μία σημαντική δύναμη για έναν σχεδιαστή γιατί λειτουργεί πειστικά στο να εστιάσουμε και να επιλέξουμε ένα βιβλίο ώστε να μπούμε μέσα σε έναν άλλο κόσμο. Γι’ αυτό, ας κάνουμε αυτή την φορά μία εξαίρεση και ας κρίνουμε τουλάχιστον αυτά τα βιβλία από τα εξώφυλλα τους.
