Στις 30 Οκτωβρίου του 1989 τα μέλη μιας νεοσύστατης ομάδας με το όνομα Memorial, κρατώντας στα χέρια τους κεριά, σχημάτισαν μια ανθρώπινη αλυσίδα γύρω από το κτίριο της KGB, στην πλατεία Λουμπιάνκα της Μόσχας. Αυτό που τους είχε φέρει κοντά, η αποστολή τους, ήταν να διασώσουν τη μνήμη των θυμάτων της σοβιετικής καταστολής. Στην ΕΣΣΔ έπνεε ισχυρός τότε ο άνεμος της Περεστρόικα. Η οργάνωση είχε ιδρυθεί έναν χρόνο νωρίτερα στη Μόσχα και είχε διαλέξει τον πρόεδρο της Δημόσιας Επιτροπής της, κάνοντας δημοσκόπηση στους δρόμους. Οι Μοσχοβίτες είχαν εκλέξει ως επικεφαλής της οργάνωσης τον Αντρέι Ζαχάροφ.
Μαζί του, ανάμεσα στα ιδρυτικά μέλη του Memorial, ήταν η ιστορικός και γερμανίστρια Ιρίνα Σερμπακόβα. Γεννημένη στη Μόσχα το 1949, η Σερμπακόβα ξεκίνησε ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 να κάνει συνεντεύξεις με θύματα των σταλινικών διώξεων. Εκείνη την εποχή εργαζόταν ως δημοσιογράφος, επάγγελμα που στην πορεία θα εγκατέλειπε για να ακολουθήσει ακαδημαϊκή καριέρα. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Ρωσίδα ιστορικός άρχισε την έρευνά της στα αρχεία της KGB. Έκτοτε, δεν έχει σταματήσει να μελετάει το σοβιετικό παρελθόν και να συνεισφέρει με το έργο της στην ιστοριογραφία του