Γιατί οι αριστεροί Ισραηλινοί νιώθουν προδομένοι

Το Σάββατο 7 Οκτωβρίου, 33 φοιτητικές οργανώσεις του Χάρβαρντ έδωσαν στη δημοσιότητα κοινή επιστολή, στην οποία εξέφραζαν τις σκέψεις τους για τη σφαγή που είχαν εξαπολύσει 3.000 άντρες της Χαμάς το ίδιο εκείνο πρωί. Οι φοιτητές του αμερικανικού πανεπιστημίου δήλωναν ότι «θεωρούν το ισραηλινό καθεστώς αποκλειστικά υπεύθυνο για τη βία που έχει ξεσπάσει», χωρίς σε κανένα σημείο να εκφράσουν έστω θλίψη για τα θύματα των «γεγονότων», όπως χαρακτήρισαν όσα είχαν συμβεί μερικές ώρες νωρίτερα.

Την ίδια μέρα, η ανθρωπολόγος Ζαρίνα Γκρέγουολ, η οποία διδάσκει στο τμήμα Αμερικανικών Σπουδών του Yale, ανέβασε ένα τουίτ όπου ισχυριζόταν ότι «οι έποικοι δεν είναι άμαχοι» και εξέφραζε την αλληλεγγύη της με τους Παλαιστίνιους που κάνουν ένοπλη αντίσταση. Ο ισχυρισμός της για τους εποίκους δεν στέκει νομικά. Έτσι κι αλλιώς, όμως, τα θύματα της 7ης Οκτωβρίου δεν ήταν έποικοι. Η καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του Albany Νίνα Φάρνια, ανέβασε ένα τουίτ, όπου έλεγε ότι οι Παλαιστίνιοι «γκρεμίζουν τα τείχη της αποικιοκρατίας και του απαρτχάιντ» και ότι «είναι φάρος για όλους μας».

Στις 15 Οκτωβρίου, ο καθηγητής Ιστορίας του πανεπιστημίου Κορνέλ, Ράσελ Ρίκφορντ, μιλώντας σε συγκέντρωση υπέρ των Παλαιστινίων, έλεγε: «Τι έκανε η Χαμάς; Διασάλευσε την ισορροπία δυνάμεων… Η Χαμάς αμφισβήτησε το μονοπώλιο της βίας. Ήταν συναρπαστικό, ήταν αναζωογονητικό». Η Αμερικανίδα συγγραφέας Νάτζμα Σαρίφ έγραψε στο τουίτερ: «Τι νομίζατε όλοι ότι είναι η από-αποικιοποίηση; Μόνο vibes;»

Για μεγάλη μερίδα της Αριστεράς στις ΗΠΑ και την Ευρώπη –για κόμματα, οργανώσεις, διανοούμενους και καλλιτέχνες– το Ισραήλ είναι μια αποικιοκρατική δύναμη, που οι Παλαιστίνιοι έχουν δικαίωμα να πολεμήσουν με κάθε μέσο. «Η αντίσταση είναι δικαιολογημένη», έβλεπε κανείς σε αμέτρητα πλακάτ στα βίντεο και τις φωτογραφίες από διαδηλώσεις υπέρ των Παλαιστινίων στις μεγάλες αμερικανικές πόλεις.

Image

Όλο και συχνότερα, πέφτει κανείς πάνω σε άρθρα αριστερών Ισραηλινών –ανθρώπων που επί χρόνια αγωνίζονται με λόγια και έργα υπέρ της ειρηνικής συνύπαρξης, της ανεξαρτησίας των Παλαιστινίων και ενάντια στην πολιτική του Ισραήλ στα κατεχόμενα– οι οποίοι εκφράζουν το σοκ και τη συντριβή τους για τη στάση της δυτικής μετα-αποικιακής, ριζοσπαστικής Αριστεράς απέναντι στην 7η Οκτωβρίου. Κι επισημαίνουν ότι ακόμη και στις ανοιχτές επιστολές που υπέγραψαν Ευρωπαίοι κι Αμερικανοί καλλιτέχνες και φιλόσοφοι για να ζητήσουν να μπει τέλος στον βομβαρδισμό της Γάζας από τον στρατό του Ισραήλ, δεν υπήρξε καμία καταδίκη της Χαμάς και καμιά λέξη αλληλεγγύης για τους ομήρους, τους δολοφονημένους και τις οικογένειές τους.

«Οι επιστολές δημοσιεύτηκαν πριν αντιδράσει με οποιονδήποτε τρόπο το Ισραήλ»

Τι σκέφτεται λοιπόν ένας αριστερός Ισραηλινός διανοούμενος και ακτιβιστής για τη στάση των δυτικών αριστερών αυτές τις ώρες; Ο Τομέρ Πέρσικο είναι ερευνητής στο πανεπιστήμιο Reichman και στο Ινστιτούτο Shalom Hartman, αλλά έχει ζήσει κι ένα διάστημα στις ΗΠΑ. Υπήρξε επισκέπτης βοηθός καθηγητή στο τμήμα Εβραϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ. Το φιλελεύθερο αμερικανικό ακαδημαϊκό περιβάλλον τού είναι πολύ οικείο. Γι’ αυτό θέλω να ξεκινήσω τη συζήτησή μας από τις ανοιχτές επιστολές που υπέγραψαν οι φοιτητές αμερικανικών πανεπιστημίων, όπως το Χάρβαρντ.

«Έχει σημασία να πούμε ότι αυτές οι επιστολές δημοσιεύτηκαν αμέσως μετά την τρομοκρατική επίθεση. Πριν το Ισραήλ αντιδράσει με οποιονδήποτε τρόπο», επισημαίνει ο Πέρσικο, προτού περάσουμε στο ίδιο το περιεχόμενό τους. «Τα σημερινά γεγονότα δεν συνέβησαν εν κενώ. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, εκατομμύρια Παλαιστίνιοι στη Γάζα έχουν αναγκαστεί να ζουν σε μια υπαίθρια φυλακή. Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι υπόσχονται να “ανοίξουν τις πύλες της κόλασης” και οι σφαγές στη Γάζα έχουν ήδη ξεκινήσει. Το καθεστώς του απαρτχάιντ είναι το μόνο υπεύθυνο», υποστηρίζουν οι 33 φοιτητικές ομάδες του Χάρβαρντ που υπογράφουν την επιστολή.

Με άλλα λόγια, θεωρούν πως «τα γεγονότα» –κατά τη διατύπωσή τους– της 7ης Οκτωβρίου, ήρθαν ως αντίδραση στην ισραηλινή επιθετικότητα και την κατοχή, ότι υπάρχει ένα πλαίσιο το οποίο οφείλει κανείς να λάβει υπόψη, λέω στον Πέρσικο. «Προφανώς και υπάρχει ένα πλαίσιο, για τα πάντα υπάρχει ένα πλαίσιο», απαντάει. «Όπως διδασκόμαστε στο σχολείο, υπήρχε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσεται η άνοδος των ναζί στην Γερμανία η οποία, στη συνέχεια, οδήγησε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Υπήρχε τεράστια ανεργία, υπήρχε πληθωρισμός, ήταν κυρίαρχη η φτώχεια και το αίσθημα της ταπείνωσης μετά την ήττα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Υπήρχαν επίσης συγκρούσεις ανάμεσα στην άκρα αριστερά και την άκρα δεξιά, που ήταν οι ναζί. Όλα αυτά ίσχυαν. Αλλά δεν δικαιολογούν όσα συνέβησαν στην Γερμανία. Όπως δεν δικαιολογεί κανένα πλαίσιο όσα συνέβησαν εδώ στις 7 Οκτωβρίου».

Image

Η ιστορία μάς έχει δείξει ότι οι λαοί που βρίσκονται υπό κατοχή αντιδρούν με διάφορους τρόπους. «Ο Μαχάτμα Γκάντι πολέμησε τη βρετανική αποικιοκρατία μέσω της μη βίας. Είναι εφικτό, ξέρετε, να αντισταθεί κανείς χωρίς χρήση βίας. Αλλά ακόμα και αν οι καταπιεσμένοι επιλέξουν την ένοπλη αντίσταση, επιτίθενται στους στρατιώτες της άλλης πλευράς. Ή επιλέγεις την τρομοκρατία. Αλλά δεν είσαι υποχρεωμένος να την επιλέξεις. Δεν θα πάω μακριά, θα σας φέρω ένα παράδειγμα από τη δική μας ιστορία. Όταν οι Εβραίοι αγωνίζονταν εδώ εναντίον των Βρετανών για την ανεξαρτησία τους, υπήρχαν τεράστιες διαφωνίες ανάμεσα στις διάφορες αντιστασιακές οργανώσεις ως προς το αν θα έκαναν αντάρτικο ή τρομοκρατικές ενέργειες. Οι δεξιοί είχαν ταχθεί υπέρ της τρομοκρατίας, έκαναν μάλιστα τρομοκρατικά χτυπήματα στα οποία δολοφόνησαν Βρετανούς και Άραβες πολίτες. Η πλειοψηφία, όμως, που ήταν σοσιαλιστές και αριστεροί, δεν έκαναν τρομοκρατικά χτυπήματα, δεν δολοφόνησαν ανθρώπους».

Αλλά οι άντρες της Χαμάς δεν έγιναν ούτε καν μόνο τρομοκράτες, παρατηρεί ο Πέρσικο. «Όποιος δει τα βίντεο που οι ίδιοι τράβηξαν ή ακούσει μαρτυρίες, θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια τέτοια αγριότητα, με τόσο βάρβαρα βασανιστήρια, για τα οποία δεν υπάρχει καμιά απολύτως δικαιολογία. Αυτά όχι μόνο δεν τα δικαιολογεί η κατοχή, αλλά ούτε καν τα εξηγεί».

«Το θέμα είναι αν αυτός ο τρόπος αντίστασης είναι θεμιτός»

Είναι σε κάθε περίπτωση γεγονός ότι οι Παλαιστίνιοι είναι αυτοί που έχουν υποστεί δεκαετίες εκτοπισμού, καταπίεσης και ταπείνωσης. Η Αριστερά δεν μπορεί παρά να σταθεί στο πλευρό των αδυνάμων και οι αδύναμοι είναι ξεκάθαρα οι Παλαιστίνιοι. «Όλα αυτά ισχύουν, έτσι είναι. Θέλω να αναγνωρίσω δύο πράγματα. Πρώτον, ότι μεγάλο μέρος της κριτικής που γίνεται στο Ισραήλ είναι απολύτως σωστό και δίκαιο. Κι εγώ είμαι εναντίον της κατοχής, δεν υπάρχει καμιά απολύτως δικαιολογία για την κατοχή που συνεχίζεται επί 56 χρόνια, πρέπει να πάρει τέλος», λέει. «Πρέπει να προχωρήσουμε μπροστά».

«Υπάρχουν δυνάμεις μέσα στο Ισραήλ, ειδικά εντός της σημερινής κυβέρνησης, που δεν θέλουν να υπάρξει λύση και δεν θέλουν να τερματιστεί η κατοχή. Αυτό είναι μια πραγματικότητα. Όπως είναι πραγματικότητα ότι το κράτος και η κυβέρνηση του Ισραήλ, αλλά και πολλοί Εβραίοι, έχουν πολλές φορές στιγματίσει την απολύτως θεμιτή κριτική ως έκφραση αντισημιτισμού. Κι αυτό είναι λάθος. Δεν είναι αντισημίτης κάποιος απλώς και μόνο επειδή κάνει κριτική στο Ισραήλ», σχολιάζει.

Image

«Αλλά θα αναρωτηθώ τώρα το εξής: Πώς είναι δυνατόν, στο πλαίσιο της μετα-αποικιακής σκέψης, να αντιμετωπίζεται το Ισραήλ –και μόνο το Ισραήλ– τόσο διαφορετικά από τόσα αποικιοκρατικά κράτη; Δεν είναι αποικιοκρατικό κράτος οι ΗΠΑ; Η Βραζιλία; Η Αργεντινή; Δεν ακούω, όμως, κανέναν να αμφισβητεί το δικαίωμα ύπαρξης της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας ή των ΗΠΑ. Μόνο για το Ισραήλ συμβαίνει αυτό», λέει ο Πέρσικο, προσθέτοντας ότι άλλωστε στη γη που σήμερα είναι το κράτος του Ισραήλ, η εβραϊκή παρουσία πάει πίσω χιλιάδες χρόνια.

Τι γίνεται, όμως, με εκείνη τη μερίδα των αριστερών και προοδευτικών δυτικών που δηλώνουν ότι υποστηρίζουν το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα, αλλά θεωρούν πως οι Παλαιστίνιοι έχουν επίσης κάθε δικαίωμα στην αυτοάμυνα και άρα στην αντίσταση; Αυτό είναι, άλλωστε, που αναφέρεται στις ανοιχτές επιστολές αλληλεγγύης, στα πλακάτ των διαδηλωτών, στις δηλώσεις πολλών πολιτικών, καλλιτεχνών και διανοουμένων στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. «Το ερώτημα δεν είναι αν πρόκειται για αντίσταση. Προφανώς πρόκειται για αντίσταση. Το θέμα είναι αν αυτός ο τρόπος αντίστασης είναι θεμιτός. Γιατί τον βλέπουν σαν θεμιτό τρόπο αντίστασης;» αναρωτιέται ο Πέρσικο, ο οποίος προτείνει μια εξήγηση.

«Όποιος ανήκει στην ομάδα των καταπιεσμένων, έχει το ελεύθερο να κάνει οτιδήποτε»

«Υπάρχουν διάφοροι λόγοι. Νομίζω ότι, πρώτον, έχουν υιοθετήσει μια πολύ δογματική εκδοχή της μετα-αποικιακής σκέψης σύμφωνα με την οποία ο καταπιεσμένος, το θύμα, έχει πάντα σε όλα δίκιο. Και όποιος ανήκει σε αυτήν την ομάδα των καταπιεσμένων, των θυμάτων, έχει το ελεύθερο να κάνει οτιδήποτε. Εδώ υπάρχει η επιρροή μιας πολύ ρηχής κατανόησης της πολιτικής των ταυτοτήτων.

Δεύτερον, υπάρχει το στοιχείο της πολύ σκληρής αυτοκριτικής της Δύσης, στο πλαίσιο της οποίας η Δύση είναι ηγεμονική, πατριαρχική και βίαιη, και οι λευκοί δυτικοί είναι εκ των πραγμάτων από την πλευρά των ρατσιστών και των προνομιούχων», λέει ο Πέρσικο. «Σε αυτό το σχήμα, το Ισραήλ αντιμετωπίζεται σαν το τελευταίο απομεινάρι της δυτικής αποικιοκρατίας, η ρίζα του κακού ενάντια σε όλες τις καταπιεσμένες μειονότητες. Οι Εβραίοι αντιμετωπίζονται ως οι λευκοί αποικιοκράτες δυτικοί που έχουν ένα βίαιο αποικιοκρατικό κράτος. Και αν είναι έτσι, τότε οι Παλαιστίνιοι είναι τα απόλυτα θύματα, που τους επιτρέπονται τα πάντα.

Image

Αντιθέτως, στους Ισραηλινούς δεν επιτρέπεται να γίνουν θύματα ούτε για ένα δευτερόλεπτο, συνεχίζει ο Πέρσικο. Γιατί σύμφωνα με την μετα-αποικιακή κοσμοθεωρία ανήκουν στην ομάδα των καταπιεστών, δεν μπορούν αυτοί που κατηγορούνται ως αποικιοκράτες και καταπιεστές να είναι ταυτόχρονα και θύματα. Πρόκειται για αντισημιτισμό, επισημαίνει ο Πέρσικο. Γιατί ένα τέτοιο σχήμα ερμηνείας του κόσμου που αρνείται να αναγνωρίσει τον πόνο και την οδύνη των Εβραίων, τους αρνείται τελικά την ανθρώπινη ιδιότητα.

«Είναι δύσκολο για έναν μορφωμένο δυτικό να καταλάβει πώς σκέφτεται ένας φονταμενταλιστής»

Λίγες ώρες πριν μιλήσω με τον Τομέρ Πέρσικο, είχε γίνει γνωστό ότι ανάμεσα στα θύματα της 7ης Οκτωβρίου ήταν και η Βίβιαν Σίλβερ, η γνωστή Καναδο-ισραηλινή ακτιβίστρια, που έως εκείνη την ημέρα όλοι πίστευαν πως ήταν ανάμεσα στους ομήρους. Το πτώμα της ήταν καμένο, η αναγνώριση είχε σταθεί πολύ δύσκολη. Η Σίλβερ ζούσε στο κιμπούτς Μπε’ερί. Οι κάτοικοι των κιμπούτς είναι ως επί το πλείστον προοδευτικοί, αριστεροί, υπέρμαχοι της ειρηνικής συνύπαρξης με τους Παλαιστίνιους, εναντίον της κατοχής. Πάρα πολλοί ανάμεσα στα θύματα ήταν άνθρωποι με ακτιβιστική δράση. Αυτό δεν έκανε καμιά διαφορά. Όπως δεν έκανε διαφορά ότι πολλά θύματα δεν ήταν καν Εβραίοι. «Δολοφονήθηκαν πολλοί μουσουλμάνοι και δεν δολοφονήθηκαν κατά λάθος», λέει ο Πέρσικο. «Τους απευθύνθηκαν στα αραβικά αλλά παρόλ’ αυτά τους σκότωσαν. Διότι τους θεωρούν προδότες, επειδή ζουν κι εργάζονται μαζί μας. Για την Χαμάς, εάν δεν παίρνεις κάθε μέρα το όπλο να σκοτώνεις Εβραίους είσαι προδότης».

Image

Σε ένα πρόσφατο άρθρο του, ο Πέρσικο ανέφερε ότι είναι δύσκολο για έναν μορφωμένο δυτικό να καταλάβει πώς σκέφτεται ένας φονταμενταλιστής. Για ποιον λόγο, θέλω να μάθω. Στον καταστατικό χάρτη της Χαμάς αναφέρεται η ξεκάθαρη πρόθεση να αφανίσει όλους τους Εβραίους ανάμεσα στον Ιορδάνη ποταμό και τη Μεσόγειο, μου θυμίζει. «Το διαβάζετε εσείς αυτό και σας είναι δύσκολο να πιστέψετε ότι το εννοούν, ότι αυτοί οι άνθρωποι θέλουν πραγματικά να διαπράξουν γενοκτονία. Δεν είναι λογικό, σωστά; Γιατί να το θέλουν αυτό;»

Στην πραγματικότητα, δεν μπορούμε να πιστέψουμε και να δεχτούμε ότι υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί να έχουν εντελώς διαφορετική κοσμοθεωρία από εμάς, λέει ο Πέρσικο. «Δεν είναι Δυτικοί. Δεν είναι φιλελεύθεροι. Δεν είναι ανθρωπιστές. Είναι θρησκευτικοί φονταμενταλιστές. Συσπειρώνονται ενάντια στη νεωτερικότητα όπως την αντιλαμβανόμαστε εμείς. Συσπειρώνονται ενάντια στη φιλελεύθερη τάξη. Παρεμπιπτόντως, το λένε κι ανοιχτά. Λένε ότι η δυτική φιλελεύθερη τάξη τούς καταπιέζει, ότι αλλοιώνει τις κοινότητές τους μέσω της εκκοσμίκευσης και γι’ αυτό αντιστέκονται». Για τους φονταμενταλιστές, συνεχίζει ο Πέρσικο, το πιο σημαντικό είναι να αποκρούσουν την απειλή της δυτικής φιλελεύθερης τάξης απέναντι στο σύστημα πεποιθήσεων που ορίζει τη ζωή τους. Είναι εναντίον του φιλελευθερισμού. Εάν δεν το καταλάβουμε, θα εκπλαγούμε από τις πράξεις τους».

Ο Πέρσικο προσθέτει, όμως, ότι και μέσα στο Ισραήλ υπάρχει πρόβλημα με τους Εβραίους φονταμενταλιστές. «Ξέρουμε ότι υπάρχει αυτό το ακραίο τμήμα της κοινωνίας, αυτοί που επιθυμούν να διώξουν ή ακόμη και να σκοτώσουν όλους τους Παλαιστίνιους. Το θέλουν πραγματικά. Πρέπει να τους πιστεύουμε όταν το λένε. Και πρέπει να τους απομακρύνουμε από κάθε θέση εξουσίας».

Η παράξενη σιωπή για τη σεξουαλική βία κατά των γυναικών

Όσο μιλούσα με τον Πέρσικο, είχα πολύ ζωντανή στη σκέψη μου τη διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου της «Επιτροπής για τα Εγκλήματα της Χαμάς κατά των γυναικών και των παιδιών στις 7 Οκτωβρίου». Πρόκειται για μια ανεξάρτητη ΜΚΟ στην οποία συμμετέχουν οργανώσεις, εμπειρογνώμονες και ειδικοί για τα δικαιώματα των γυναικών, που εδώ και εβδομάδες συγκεντρώνουν στοιχεία και μαρτυρίες. 

Την πρωτοβουλία για την ίδρυση της επιτροπής είχε η Κόχαβ Ελκαγιάμ-Λεβί, καθηγήτρια στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο στην Ιερουσαλήμ και μια από τις γνωστότερες ειδικούς στο ανθρωπιστικό δίκαιο και τα θέματα φύλου, στο Ισραήλ. Η Ελκαγιάμ-Λεβί είχε μιλήσει προ ημερών και στον Τζακ Τάπερ του CNN.

Οι φωτογραφίες των τρομοκρατών της Χαμάς που περιφέρουν σαν τρόπαιο το κακοποιημένο σώμα της Σάνι Λουκ έχουν κάνει τον γύρο του κόσμου. Όπως και το βίντεο με τη νεαρή Ισραηλινή όμηρο με το ματωμένο παντελόνι. Στο μεταξύ έχουν έρθει στο φως πολλές μαρτυρίες σεξουαλικής κακοποίησης και βασανισμού εφήβων κοριτσιών και γυναικών. Κι όμως από την πλευρά των οργανώσεων για την έμφυλη βία, των οργανώσεων της ριζοσπαστικής αριστεράς για τις μειονότητες αλλά ακόμη και εκ μέρους των μεγάλων γυναικείων οργανώσεων δεν υπάρχει καμιά καταδίκη, γεγονός που οδήγησε μια ομάδα από Ισραηλινές φεμινίστριες να ξεκινήσουν μια καμπάνια, προκειμένου να πιέσουν την ομάδα UN Women να σπάσει αυτή τη σιωπή.

Πώς εξηγείται, όμως, η σιωπή, ειδικά των οργανώσεων της αριστεράς, των οργανώσεων που υπερασπίζονται τα γυναικεία δικαιώματα και τις μειονότητες; Ο Πέρσικο σχολιάζει ότι «δεν είναι ότι δεν νοιάζονται για τις γυναίκες – νοιάζονται, αλλά έχουν μια ιεραρχία αξιών. Σε αυτήν την ιεραρχία, την υψηλότερη θέση κατέχει η ελευθερία των καταπιεσμένων και η αντίσταση των μη λευκών ενάντια στους λευκούς». Και τα δικαιώματα των γυναικών είναι μέσα στις προτεραιότητές τους, συνεχίζει, αλλά σε πολύ χαμηλότερη ιεραρχικά θέση. «Έτσι, αν μια γυναίκα που πέφτει θύμα βιασμού ανήκει στον ηγεμονικό λαό, στους αποικιοκράτες που καταπιέζουν έναν άλλο λαό, τότε δεν θα αντιδράσουν. Διότι ο καταπιεσμένος έχει δικαίωμα να κάνει τα πάντα».

Image

Αυτή η στάση υπονομεύει την ίδια την έννοια της αντίστασης στα εγκλήματα πολέμου. Εάν αποδεχτείς ως θεμιτή τη σεξουαλική βία κατά των γυναικών και τα βασανιστήρια, μπορείς να αποδεχτείς τα πάντα, όλα επιτρέπονται, παρατηρεί. «Ξέρετε, δεν πρόκειται να περιγράψω τι έχουν κάνει αυτοί οι άνθρωποι. Αλλά δεν πρόκειται μόνο για βιασμούς. Πρόκειται για ένα είδος τρομακτικής βίας μέσω της οποίας ο άντρας τρομοκράτης υποτάσσει και ταπεινώνει τη γυναίκα με τον πιο βάναυσο τρόπο. Εάν δεν το καταδικάζουν αυτό, τότε τι καταδικάζουν;».

«Η φιλελεύθερη αριστερά αναγνωρίζει τον οικουμενικό χαρακτήρα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»

Το ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι τι εμποδίζει την ριζοσπαστική αριστερά να καταδικάσει το ίδιο ηχηρά και αποφασιστικά τα εγκλήματα της Χαμάς και την ισραηλινή κατοχή. Γιατί όχι; Ο Τομέρ Πέρσικο προσπαθεί να το εξηγήσει. «Αξίζει να θυμόμαστε ότι η ριζοσπαστική αριστερά θαύμαζε κάποτε τον Στάλιν, ακόμη και αφού είχε γίνει προ πολλού γνωστό ότι ο σοσιαλιστικός παράδεισος δεν ήταν και τόσο παραδεισένιος. Κάποιος που δεν τοποθετεί στην κορυφή της κλίμακας αξιών τον σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια, άσχετα από το ποιο είναι το πρόσωπο που βιάζεται και δολοφονείται, δεν εντάσσεται πλέον στην παράδοση του ανθρωπισμού».

Ο Πέρσικο διαχωρίζει τη φιλελεύθερη από την ριζοσπαστική αριστερά. Η φιλελεύθερη αριστερά αναγνωρίζει τον οικουμενικό χαρακτήρα των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η αξία της ανθρώπινης ζωής δεν εξαρτάται από την ομάδα ή την υπο-ομάδα στην οποία ανήκει ο καθένας από εμάς. «Θα έλεγα ότι η μετα-αποικιακή ριζοσπαστική αριστερά έχει απαρνηθεί την οικουμενικότητα των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Αλλά θα επαναλάβω ότι υπάρχει και το μίσος κατά των Εβραίων, μια επιθυμία να κατηγορηθούν οι Εβραίοι για το απόλυτο κακό». Με άλλα λόγια, ο αντισημιτισμός.

Αναρωτιέμαι εάν και πόσο εξεπλάγη ο ίδιος από τις αντιδράσεις που τόσην ώρα συζητάμε. Ο Ισραηλινός συνομιλητής μου σπεύδει σε αυτό το σημείο να επισημάνει ότι η στάση της Αριστεράς δεν υπήρξε ενιαία. «Πρέπει να πω ότι από την μεριά της φιλελεύθερης αριστεράς βρήκαμε αλληλεγγύη και υποστήριξη», λέει. Κατά τα άλλα, δεν τον εξέπληξε ο τρόπος που εκφράστηκαν πολλοί γνωστοί καθηγητές από τον χώρο των ανθρωπιστικών σπουδών, αλλά αιφνιδιάστηκε από το πόσο διαδεδομένες είναι αυτές οι απόψεις μεταξύ των νέων και των φοιτητών στα δυτικά πανεπιστήμια. Αυτή ήταν μια πολύ δυσάρεστη έκπληξη.

Του ζητάω να μου περιγράψει την ατμόσφαιρα που επικρατεί μεταξύ των αριστερών στο Ισραήλ. Αυτό που έχω καταλάβει από την αρθρογραφία τους είναι πως υπάρχει μια βαθιά θλίψη. Είναι έτσι; «Ναι, υπάρχει θλίψη, κι υπάρχει επίσης ένα αίσθημα προδοσίας. Ένα σοκ για το μέγεθος της εχθρότητας και της αντιπαλότητας που νιώθουμε από την πλευρά της ριζοσπαστικής αριστεράς. Και ναι, έχει σχηματιστεί ένα ρήγμα ανάμεσά μας. Προφανώς δεν είναι η καταδίκη της κατοχής το θέμα – άλλωστε πρώτοι εμείς είμαστε κατά της κατοχής», λέει ο Πέρσικο. «Αυτό που μας συγκλόνισε είναι ότι δεν αναγνωρίζουν την οδύνη των ανθρώπων που σφαγιάστηκαν, βασανίστηκαν, κακοποιήθηκαν. Αυτό είναι το πραγματικό σοκ».

Κι αυτό δεν είναι όλο. Όλα έχουν αλλάξει ακόμη και στις διαπροσωπικές σχέσεις. Ισραηλινοί που ζουν στις ΗΠΑ λένε ότι ξαφνικά πολλοί γνωστοί τους απομακρύνονται από αυτούς, τους αποφεύγουν, δεν τους μιλούν καν. «Υπάρχει μια παράξενη σιωπή. Και θα έλεγα, ξανά, ότι αυτό είναι ένα είδος αντισημιτισμού. Γιατί ποιος θα έκοβε την καλημέρα σε έναν Κινέζο ή σε έναν Ρώσο συνάδελφο εξαιτίας της κυβέρνησής τους; Αλλά στη δική μας περίπτωση θεωρείται αυτονόητο. Βλέπουν όλους τους Εβραίους σαν ενόχους για όσα κάνει η κυβέρνησή μας», λέει ο Πέρσικο. Τον ρωτάω αν ο ίδιος έχει μιλήσει με Αμερικανούς συναδέλφους του. «Όχι, δεν μου έχουν στείλει ούτε ένα μέιλ να δουν πώς είμαι», αποκρίνεται. «Άνθρωποι με τους οποίους έχουμε δουλέψει μαζί».

Ο Τομέρ Πέρσικο λέει ότι όσα συμβαίνουν θα έχουν οπωσδήποτε αντίκτυπο στην Αριστερά, όχι μόνο στο Ισραήλ. «Βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής. Κάτι πολύ ενδιαφέρον και ανησυχητικό συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Είναι πολύ νωρίς για να πούμε πώς θα εξελιχθεί, αλλά μπορώ να φανταστώ ότι θα έχει σαν αποτέλεσμα να βαθύνει το χάσμα μεταξύ της φιλελεύθερης και της ριζοσπαστικής αριστεράς».

Πριν κλείσουμε τον ρωτάω αν μπορεί να φανταστεί πώς μπορεί να μπει τέλος σε αυτόν τον πόλεμο – και τι μπορεί να γίνει μετά. Δεν είναι αισιόδοξος, μου λέει. «Όλα θα εξαρτηθούν από από το πόσο έντονες πιέσεις θα ασκήσει η διεθνής κοινότητα προς την κατεύθυνση της λύσης των δυο κρατών, με την Παλαιστινιακή Αρχή να έχει τον έλεγχο της Γάζας. Ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός είναι κάποιου είδους συμφωνία με την Παλαιστινιακή Αρχή. Αλλά όπως είπα, δεν είμαι πολύ αισιόδοξος, επειδή μετά από αυτό που συνέβη οι Ισραηλινοί θα γίνουν πιο δεξιοί. Και φοβάμαι ότι ακόμα δεν είμαστε κοντά στο τέλος αυτού του πολέμου».