Φάληρο, 8ος-4ος π.Χ. αιώνας. Ένα εκτεταμένο νεκροταφείο για όλες τις κοινωνικές τάξεις (στο σημείο που βρίσκεται σήμερα το Κέντρο Πολιτισμού του ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος). Τμήμα του αποκαλύπτεται αρχικά το 1911 και ακολούθως το 2012-2016.
Και στις δύο περιπτώσεις προκαλεί αίσθηση: σκελετοί αλυσοδεμένοι, με σοβαρές θλάσεις στα οστά, που βρήκαν βίαιο ή και βασανιστικό θάνατο (γι' αυτό και αποκαλούνται «βιαιοθάνατοι»), ανάμεσα στους ταφέντες.
Ένα ιατροδικαστικό εργαστήριο για αρχαίους
Έξω το θερμόμετρο έχει σκαρφαλώσει στα ύψη, αλλά η ατμόσφαιρα στο Εργαστήριο Αρχαιολογικών Ερευνών «Malcolm H. Wiener» της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, με τις νέες διώροφες εγκαταστάσεις και τον υπερσύγχρονο εξοπλισμό, είναι κάτι παραπάνω από ευχάριστη.
Ευχάριστη; Ίσως ακούγεται παράξενα η λέξη για έναν χώρο κατειλημμένο κατά το μεγαλύτερο μέρος του από οστά. Ανθρώπινα κυρίως. Αλλού κρανία ή μόνο γνάθοι, αλλού οστά του κορμού, αλλού των άκρων· τα περισσότερα, φυσικά, απροσδιόριστα, τουλάχιστον για κάποιον με ελάχιστη εξοικείωση στο θέμα.
Ο εξειδικευμένος εξοπλισμός του εργαστηρίου, που το καθιστά σημαντικό επιστημονικό κέντρο με εμβέλεια που εκτείνεται πέραν της ελληνικής επικράτειας