Είναι χιλιάδες οι ιστορίες από την πολιορκία της Μαριούπολης. Είναι όσες και οι άνθρωποι που αναζήτησαν καταφύγιο σε κελάρια, όσοι κρύφτηκαν στο Αζόφσταλ, όσοι δεν μπορούσαν να μετακινηθούν κι έμειναν μόνοι κι αβοήθητοι στα σπίτια τους, όσοι πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς, όσοι έπεσαν νεκροί από τις ρωσικές βόμβες και τα πυρά των Τσετσένων στρατιωτών. Ανάμεσα σε αυτούς που σώθηκαν υπάρχουν άνθρωποι που αφηγούνται όσα πέρασαν κι άλλοι που δεν επιθυμούν ή δεν αντέχουν ακόμη να μιλήσουν.
Κάποτε θα γραφτεί η ιστορία της πολιορκημένης Μαριούπολης. Αναπόφευκτα, όμως, αμέτρητες προσωπικές ιστορίες χάθηκαν για πάντα κάτω από τα συντρίμμια και τα αποκαΐδια. Στην πραγματικότητα ποτέ δεν θα μάθουμε όλα όσα βίωσαν οι κάτοικοι αυτής της πόλης, που ιδρύθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα από Έλληνες της Κριμαίας. Και που καταστράφηκε ολοσχερώς στις αρχές του 21ου, από έναν στρατό που, ακόμη και σήμερα, η ρωσική προπαγανδιστική μηχανή επιμένει να παρουσιάζει σαν ελευθερωτή. Γι αυτό κάθε μαρτυρία είναι πολύτιμη.
Η Ιρίνα Πονομαριόβα ποτέ δεν είχε ψευδαισθήσεις σχετικά με τις ρωσικές προθέσεις. Ακόμη κι έτσι, όμως, μέχρι την τελευταία στιγμή φανταζόταν ότι η πόλη της ήταν ασφαλής, πως ήταν θωρακισμένη. «Οι