Μνημονεύοντας την Κατοχή μέσα από την προφορική ιστορία

Αν σε ένα ανοικτού τύπου ερωτηματολόγιο μάς ετίθετο υποθετικά η ερώτηση «ποιες λέξεις/γεγονότα/πρόσωπα σου έρχονται στο μυαλό όταν ακούς τη λέξη “ιστορία”», μοιάζει σχεδόν βέβαιο πως οι περισσότεροι θα απαντούσαμε «πόλεμοι», «μάχες», «συνθήκες», «αυτοκράτορες», «βασιλείς», «πρωθυπουργοί» και «στρατιωτικοί» – και όχι άδικα, μια και τα πολιτικοστρατιωτικά γεγονότα αποτελούν ένα σημαντικό και απαραίτητο κομμάτι στο παζλ των ιστορικών γνώσεων ενός ανθρώπου. Παρόλα αυτά, η ιστορία δεν συντίθεται μονάχα από τις ηρωικές μάχες, τις συνθήκες ειρήνης, τους χαρισματικούς ηγέτες. Συστατικό της στοιχείο αποτελούν και οι προσωπικές μαρτυρίες των απλών καθημερινών ανθρώπων, η «ιστορία από τα κάτω», όπως λέει ο Βρετανός ιστορικός Έντουαρντ Πάλμερ Τόμσον, ή αλλιώς η προφορική ιστορία.

Καθώς συμπληρώθηκαν αυτόν τον μήνα 80 χρόνια από την επίθεση των γερμανικών ναζιστικών στρατευμάτων στην Ελλάδα, αναζητήσαμε προφορικές μαρτυρίες ανθρώπων της εποχής από το πλούσιο ψηφιακό αρχείο «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα» (MOG) (η ταινία του αρχείου δημοσιεύτηκε την 1η Απριλίου 2021) και από μερικές ακόμη γραπτές πηγές, ούτως ώστε να μάθουμε περισσότερα πράγματα για εκείνη την ταραχώδη περίοδο.