Τα βήματα για το Brexit: τι λέει το άρθρο 50

Το δικαίωμα ενός κράτους μέλους να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίστηκε επίσημα για πρώτη φορά με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, που υπογράφτηκε το 2007. Πριν από αυτό, το ζήτημα ήταν εξαιρετικά αμφιλεγόμενo.

Πώς γεννήθηκε η «ρήτρα αποχώρησης»

Πολύ πριν τη Λισαβόνα, κάποιοι μελετητές είχαν υποστηρίξει ότι σε περίπτωση που κάποιος εκδήλωνε την πρόθεση να αποχωρήσει από την ΕΕ θα έπρεπε να εφαρμοστεί το διεθνές εθιμικό δίκαιο (στη Σύμβαση της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών υπάρχει πρόβλεψη για τη μονομερή αποχώρηση από διεθνείς συνθήκες). Άλλοι απέρριπταν το ενδεχόμενο αποχώρησης από την Ένωση στο σύνολό του, καθώς θεωρούσαν ότι δεν μπορεί να εφαρμόζεται το διεθνές δίκαιο για να συμπληρωθούν υποτιθέμενα κενά στις Συνθήκες της ΕΕ (ΣΕΕ και ΣΛΕΕ), λόγω του ειδικού χαρακτήρα της Ένωσης ως υπερεθνικού οργανισμού που άντλησε μεν από το διεθνές δίκαιο για τη δημιουργία του, αλλά στη συνέχεια δημιούργησε μιαν αυτόνομη έννομη τάξη με δικούς της κανόνες.

Από την άλλη πλευρά βρίσκονταν τα συνταγματικά δικαστήρια πολλών χωρών, που θεώρησαν το μονομερές δικαίωμα για αποχώρηση από την ΕΕ απαραίτητο για τη διατήρηση της εθνικής κυριαρχίας των κρατών-μελών. Άλλοι μελετητές αρνήθηκαν το