Στην επέτειο της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης, μιλήσαμε για το πώς οι επάλληλοι εμφύλιοι επί Παλαιολόγων άνοιξαν στους Οθωμανούς τις πύλες της Ευρώπης. Είδαμε, συνοπτικά, τον σκοτεινό ρόλο που διαδραμάτισαν οι Ανθενωτικοί στον διπλωματικό αγώνα διάσωσης της Πόλης καθώς και ο (μετέπειτα Πατριάρχης) Γεώργιος Σχολάριος κατά την άμυνά της το 1453.
Mε δυο λόγια
Για λόγους στρατηγικής, ο Μεχμέτ ο Πορθητής –που φιλοδοξούσε να ιδρύσει την «τρίτη, ισλαμική Ρώμη» με έδρα την Κωνσταντινούπολη– δεν ακολούθησε τις επιταγές της Σαρία και δεν κατάσχεσε όλες τις εκκλησίες της. Το αντίθετο μάλιστα, επανασύστησε το Πατριαρχείο και του απένειμε υπερ-εξουσίες κοσμικής φύσεως που δεν είχε πριν. Οι διάδοχοί του όμως τήρησαν διαφορετική στάση, καθώς η Αυτοκρατορία μεγάλωνε και αποκτούσε μεγαλύτερο μουσουλμανικό πληθυσμό και ισλαμικό χαρακτήρα. Σύμφωνα με μαρτυρίες, όταν Σουλτάνοι επιχείρησαν να κατάσχουν ή να καταστρέψουν τους ναούς της Πόλης, το Πατριαρχείο χρησιμοποίησε ένα ευφυέστατο τέχνασμα για το να αποφύγει: δωροδόκησε υπέργηρους “μάρτυρες” για να καταθέσουν ότι η Πόλη «δεν κατακτήθηκε με το σπαθί, αλλά παραδόθηκε». Το σχέδιο αυτό απέδωσε και σταμάτησε την καταστροφή. Γέννησε όμως μία παρα