80 χρόνια πριν: Το τέλος των Εβραίων της Καβάλας
Δεν είχε ακόμη ξημερώσει η 4η Μαρτίου 1943, κι ο 23χρονος Σαμπετάι Τσιμίνο θα πρέπει να κοιμόταν –άραγε ξύπνησε κάθιδρος στον ύπνο του, όπως θα συνέβαινε αν πρωταγωνιστούσε σε ταινία;– όταν οι βούλγαροι χωροφύλακες και οι μυστικοί της Οχράνα έμπαιναν στο όμορφο αρχοντικό της οδού Κολοκοτρώνη κι έβγαζαν με τη βία τη μητέρα του Φλώρα, τις αδερφές του Μαλκά και Ντουντού, τους αδερφούς του Ιακώβ, Μεΐρ και Μωρίς.
Χρειάστηκαν οκτώ ώρες για να συγκεντρωθούν και οι υπόλοιποι 1.484 Εβραίοι της Καβάλας –άντρες και γυναίκες, νέοι, γέροι, παιδιά– και να οδηγηθούν στις καπναποθήκες της Commercial, στην οδό Βενιζέλου, την τότε Αδόλφου Χίτλερ. Στοιβάχτηκαν εκεί για τρεις μέρες, κι αφού υπέστησαν βασανιστήρια και εξευτελισμούς, φορτώθηκαν σε δεκαέξι καμιόνια με προορισμό τον σιδηροδρομικό σταθμό της Δράμας. Από εκεί, μέσω Μπλαγκόεβγκραντ θα κατευθύνονταν στο λιμάνι του Λομ στον Δούναβη, με τελικό προορισμό το στρατόπεδο εξόντωσης της Τρεμπλίνκα στην Πολωνία – από όπου δεν επέστρεψε κανείς. Τα ονόματά τους δεν καταγράφηκαν καν στο ναζιστικό στρατόπεδο, γιατί οδηγήθηκαν κατευθείαν στους θαλάμους αερίων. Σώθηκαν μόνο 42 καβαλιώτες Eβραίοι, κι αυτό γιατί εκείνη την ημέρα έλειπαν από την πόλη – είτε