Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Το άρθρο αυτό σας το προσφέρει ο συνδρομητής Ελευθερία Τσαλίκη.

Γίνετε συνδρομητής για να μπορείτε να τα μοιραστείτε και εσείς.

Χρόνος ανάγνωσης:
7'
Κείμενο:
Φανέλες ποδοσφαίρου
[Από αριστερά πάνω με τη φορά του ρολογιού: Ραφαήλ Γεωργιάδης/Eurokinissi, Lato Klodian/Eurokinissi, Ραφαήλ Γεωργιάδης/Eurokinissi, Μάρκος Χουζούρης/Eurokinissi]

Αθλητικά ινδάλματα και τοξικές χορηγίες

Μπορούν οι αθλητές άθελά τους να κανονικοποιούν τον τζόγο, φορώντας στις φανέλες τους τα λογότυπα στοιχηματικών εταιρειών;
[Από αριστερά πάνω με τη φορά του ρολογιού: Ραφαήλ Γεωργιάδης/Eurokinissi, Lato Klodian/Eurokinissi, Ραφαήλ Γεωργιάδης/Eurokinissi, Μάρκος Χουζούρης/Eurokinissi]

Σταθείτε μια στιγμή και σκεφτείτε πότε ήταν η τελευταία φορά που είδατε μια διαφήμιση στοιχηματικής εταιρείας.

Εμφανίστηκε στην οθόνη σας την ώρα που διαβάζατε τα νέα της ημέρας; Είχατε ανοιχτή την τηλεόραση και μεταδιδόταν κάποιος αγώνας; Ή μήπως στη βόλτα σας είδατε φιλάθλους να πηγαίνουν στο γήπεδο, φορώντας τη φανέλα της ομάδας τους;

Οι διαφημίσεις των στοιχηματικών βρίσκονται παντού και δεν είναι βέβαια αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο. Πέρυσι, για παράδειγμα, οι ομάδες της Premier League στην Αγγλία συμφώνησαν να αποσύρουν τις χορηγίες εταιρειών στοιχηματισμού από τις φανέλες τους, προκειμένου να μειωθούν οι διαφημίσεις του τζόγου στην χώρα τους.

Image
Ο χορηγός της Aston Villa, η BK8, είναι μια διαδικτυακή πλατφόρμα τυχερών παιχνιδιών και ψυχαγωγίας που προσφέρει παιχνίδια καζίνο, αθλητικά στοιχήματα, κουλοχέρηδες και άλλα διαδραστικές εμπειρίες τυχερών παιχνιδιών.
Ένα από πολλά παραδείγματα: ο χορηγός της Aston Villa, η BK8, είναι μια διαδικτυακή πλατφόρμα τυχερών παιχνιδιών και ψυχαγωγίας που προσφέρει παιχνίδια καζίνο, αθλητικά στοιχήματα, κουλοχέρηδες και άλλα διαδραστικές εμπειρίες τυχερών παιχνιδιών.

Την ίδια στιγμή στην Ελλάδα, οι βασικοί χορηγοί που φιγουράρουν στις φανέλες των μεγαλύτερων ποδοσφαιρικών –και όχι μόνο– ομάδων είναι στοιχηματικές εταιρείες. Οι ίδιες έχουν θέση και στις φανέλες που αγοράζουν οι φίλαθλοι από τα καταστήματα των ομάδων και ταυτόχρονα φαίνονται με μεγάλη ευκρίνεια στις φωτογραφίες και τα βίντεο που κυκλοφορούν μετά από κάθε αγώνα στις ειδήσεις και τα κοινωνικά δίκτυα.

Μπορούν όμως τα αθλητικά ινδάλματα, άθελά τους, να κανονικοποιούν τον τζόγο και να ωθούν περισσότερους νέους σε αυτόν;

«Ο τζόγος είναι πρέζα»

«Έχω έρωτα με την μπάλα, από 8 χρονών ήμουν στις αλάνες κι έπαιζα ποδόσφαιρο, κοιμόμουν με την μπάλα αγκαλιά» μου λέει ο 43χρονος Λάζαρος Σαδίκογλου. Αν και είδε τον πατέρα του να χάνει την περιουσία του στον ιππόδρομο, στα 19 του ένιωσε κι ο ίδιος την ανάγκη να στοιχηματίσει σε ποδοσφαιρικούς αγώνες. «Τα πρώτα στοιχήματα μπήκαν από περιέργεια, ήταν κάτι καινούργιο για μένα» μου λέει. Καθώς περνούσαν τα χρόνια, η αγάπη του για το άθλημα άρχισε να επισκιάζεται από την «τρέλα για το στοίχημα», όπως την ονομάζει. «Έβλεπα καθαρά πρώτα στοίχημα και μετά μπάλα».

Αν και έπαιρνε έναν αρκετά μεγάλο μισθό, θεωρούσε ότι με τον τζόγο θα μπορούσε να βγάλει περισσότερα. Τελικά όμως έχασε κι αυτά που είχε. Για τουλάχιστον δύο δεκαετίες στην ζωή του έπαιζε ακατάπαυστα, χάνοντας χιλιάδες ευρώ. Θυμάται χαρακτηριστικά ότι έφτασε στο σημείο από ένα και μόνο μουντιάλ να χάσει 12.000 ευρώ.

«Στο τέλος κόντεψα να διαλύσω την οικογένειά μου, γιατί υπήρχαν μήνες που δεν είχα να πληρώσω το ενοίκιο, δεν είχα να πληρώσω το σούπερ μάρκετ. Έπαιρνα το μηνιάτικο και την ίδια μέρα δεν είχα ούτε ένα ευρώ πάνω μου. Ο τζόγος καταστρέφει. Όχι μόνο εσένα, αλλά και όλους τους γύρω σου».

Image
gambling addict

Όταν έφτασε στο σημείο μηδέν, στα 41 του, απευθύνθηκε στη Μονάδα Απεξάρτησης 18 Άνω του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής. Σιγά σιγά και με πολλή εσωτερική δουλειά έχει καταφέρει τον τελευταίο χρόνο να βάλει τη ζωή του σε έναν καλύτερο δρόμο. «Βλέπω λεφτά στην τσέπη. Όχι τα λεφτά που έπαιρνα κάποτε, αλλά βλέπω λεφτά. Μπορώ να πάω να πάρω παπούτσια, ρούχα, να πάρω τη γυναίκα μου να φάμε έξω. Είναι σημαντικό το πώς νιώθω με τον άνθρωπό μου, που είναι κι αυτός που με στηρίζει –και οικονομικά– όλα αυτά τα χρόνια».

Παρά τα άλματα που έχει κάνει, ο τζόγος δεν φεύγει τόσο εύκολα από το μυαλό. «Ο τζόγος είναι πρέζα» θα μου πει. «Δεν ευχαριστιέμαι πια όταν βλέπω μπάλα, γιατί σκέφτομαι ότι “να, άμα το είχα παίξει έτσι, μπορεί να το είχα πιάσει”. Δεν είναι ότι δεν γυρίζουν αυτές οι σκέψεις, θα γυρίζουν για πάρα πολλά χρόνια».

Όπως τονίζει, ένα βασικό πρόβλημα που έχουν να αντιμετωπίσουν στην καθημερινότητά τους όσοι προσπαθούν να απομακρυνθούν από τον τζόγο, είναι ότι αυτός βρίσκεται κυριολεκτικά σε κάθε γωνία – διαδικτυακή αλλά και φυσική. «Τον τζόγο τον έχεις σε κάθε γωνία, νόμιμα. Είναι πιο εύκολα να πέσεις στο τζόγο παρά στο χασίς πλέον» μου τονίζει.

Αθλητισμός και στοίχημα: στην ίδια σκηνή με κοινούς θεατές

«Ένα πραγματικά μεγάλο μέρος των ανθρώπων που ασχολούνται με το στοίχημα ασχολήθηκε στο παρελθόν με τον αθλητισμό ή γνωρίζει καλά τα αθλητικά», μου εξηγεί η Στέλλα Χρηστίδη, διευθύντρια της Μονάδας Απεξάρτησης 18 Άνω. Το 45,7% όσων προσέρχονται στη μονάδα είναι εξαρτημένοι στο στοίχημα.

Πρόσφατη έρευνα αποδεικνύει ότι ένας στους τέσσερις Έλληνες φιλάθλους στοιχηματίζει συχνά στις ομάδες που υποστηρίζει και μάλιστα πολλοί το κάνουν στη διάρκεια του αγώνα. Παράλληλα, οι επτά στους δέκα άνδρες παραδέχονται ότι ο στοιχηματισμός σε αθλήματα είναι εθιστικός.

Ο σκοπός της χορηγίας άλλωστε είναι ακριβώς αυτός: να επηρεάζει τις καταναλωτικές συνήθειες των φιλάθλων.

Image
SUPERLEAGUE 2024-2025 / ΑΡΗΣ - ΟΣΦΠ (ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΤΘΑΙΟΣ / EUROKINISSI)
Superleague 2024-2025, Άρης - ΟΣΦΠ. [Γιώργος Ματθαίος/Eurokinissi]

«Στο μάρκετινγκ ένας από τους στόχους είναι να δημιουργηθεί μία εικόνα, μία πεποίθηση, ένα πιστεύω και η εταιρεία να μείνει στη μνήμη του καταναλωτή όχι απλά ως ένα λόγκο, αλλά ως κάποια αξία, να σημαίνει κάτι όταν τη βλέπουμε. Ώστε αν δούμε το λόγκο, να το συνδυάζουμε με κάτι στο μυαλό μας. Ένα από αυτά τα κομμάτια (σ.σ.: της χορηγίας στις φανέλες των αθλητών) είναι και το να συνδυαστεί με τους παίκτες, με τις ομάδες και με το άθλημα, ώστε όταν θελήσουμε να πάμε να στοιχηματίσουμε σε κάτι, να σκεφτούμε τον συγκεκριμένο πάροχο, σε σύγκριση με όλους τους άλλους που υπάρχουν στην αγορά» εξηγεί η Αργυρώ Μανώλη, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Μπέργκαμο με ειδίκευση στο Αθλητικό Μάρκετινγκ.

Σύμφωνα με τη Μανώλη, οι χορηγίες πράγματι επηρεάζουν τους φιλάθλους. «Ο αθλητισμός έχει μια φοβερή δύναμη. Έχει αυτή την κοινωνικοπολιτική και συναισθηματική σημασία, μιας και τον συνδυάζουμε με πάρα πολύ έντονα συναισθήματα και είναι μέρος της ταυτότητάς μας. Όποιος λοιπόν καταναλώνει τον αθλητισμό καθημερινά, στα κοινωνικά δίκτυα, πηγαίνοντας σε αγώνες ή μέσω των παραδοσιακών μίντια, συνέχεια βλέπει ένα συγκεκριμένο λόγκο. Αυτό λειτουργεί όχι απλά σαν άμεση διαφήμιση, αλλά και έμμεσα. Αρχίζει και το συνδυάζει, μπορεί να σκεφτεί “μήπως αυτός ο παίκτης χρησιμοποιεί κι αυτός το ίδιο προϊόν;”».

Παρόλα αυτά η Μανώλη σημειώνει ότι μέχρι στιγμής οι ερευνητές δεν έχουν βρει αποδείξεις πως η διαφήμιση μπορεί να στρέψει κάποιον στο στοίχημα, εάν αυτός δεν έχει ήδη κάποιο ενδιαφέρον γι’ αυτό. Ούτε υπάρχουν ακόμα αποδείξεις πως η απαγόρευση των λογοτύπων στις φανέλες μπορεί να φέρει θετικά αποτελέσματα, τη στιγμή που παράλληλα εξακολουθούν να προβάλλονται διαφημίσεις σε ιστοσελίδες, κοινωνικά δίκτυα και φυσικά καταστήματα.

Η επιβίωση των ομάδων

Ρίχνοντας μια ματιά στους ισολογισμούς των πολύ μεγάλων ποδοσφαιρικών ομάδων στην χώρα μας, εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι το μεγαλύτερο έσοδο των περισσότερων προέρχεται από τις χορηγίες και τις διαφημίσεις.

ΟμάδαΈσοδα από χορηγίες και διαφημίσεις 1/7/2022-30/6/2023 (σε ευρώ)Έσοδα από χορηγίες και διαφημίσεις 1/7/2021-30/6/2022 (σε ευρώ)
ΠΑΕ Ολυμπιακός 15.018.185,5412.866.630,99
ΠΑΕ Παναθηναϊκός7.108.2686.432.317
ΠΑΟΚ15.416.585,7914.699.185,61
ΑΕΚ9.026.6999.107.238

Οι χορηγοί ουσιαστικά συντηρούν τις ομάδες και, όπως είναι λογικό σε μια τόσο περιορισμένη αγορά, όπως η ελληνική, ίσως δύσκολα θα υπήρχε άλλος που θα μπορούσε να παρέχει τα χρήματα που χρειάζονται για να επιβιώσουν.

Όταν ο τζόγος κανονικοποιείται

Θα πρέπει όμως τελικά να μας απασχολεί το γεγονός ότι όλες οι μεγάλες ομάδες έχουν φανέλες στις οποίες διαφημίζονται στοιχηματικές και τις παρακολουθούν παιδιά και νέοι;

«Σαφέστατα» απαντά η Χρηστίδη. Και μου εξηγεί: «Όταν ένα παιδί βλέπει τον αγαπημένο του αθλητή, το ίνδαλμά του, θα το συσχετίσει με ό,τι κάνει. Το ίνδαλμα το ακολουθούμε και λίγο στη ζωή του. Είναι πάρα πολύ εύκολο να το ακολουθήσουμε μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα. Όταν λοιπόν συνδυάσεις τη μπλούζα του με τη στοιχηματική, σαφέστατα θα τη θυμάσαι και μπαίνει αυτή η λέξη στο μυαλό σου. Ειδικά στον παιδικό εγκέφαλο που ρουφάει τα πάντα, θα συνδυάσει στο μυαλό του τη στοιχηματική και τον αγαπημένο του αθλητή. Το να βλέπουν την φανέλα είναι σημαντικό, αλλά αυτό βέβαια, δεν σημαίνει ότι όποιος το δει θα εθιστεί. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν κι άλλους παράγοντες που θα συμβάλλουν στο να αναπτυχθεί η εξάρτηση. Και γι’ αυτό ένας από τους τρόπους που προτείνουμε ως μέτρο πρόληψης, και το λέγαμε και με το αλκοόλ, είναι να μην υπάρχουν διαφημίσεις σε χώρους όπου αθλούνται παιδιά. Γιατί αυτή τη στιγμή συνδέεται η επιτυχία με το στοίχημα».

Image
SUPER LEAGUE 2024-2025 / ΟΦΗ - ΑΡΗΣ (ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΡΑΠΑΝΗΣ / EUROKINISSI)
Superleague 2024-2025, ΟΦΗ - ΑΡΗΣ. [Στέφανος Ραπάνης/Eurokinissi]

Για το ίδιο με βεβαιώνει η Μαριάνθη Κανελλή, συστημική ψυχοθεραπεύτρια για τις εξαρτήσεις στο ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑ. «Όταν υπάρχει ένα μήνυμα το οποίο λέει ότι αυτό είναι κάτι που επιτρέπεται στην κοινωνία μας, το κάνει πιο εύκολο και η πρόσβαση γίνεται πιο εύκολη». Παρόλα αυτά κι εκείνη τονίζει πως «υπάρχουν ερεθίσματα που συμπληρωματικά μπορεί να φέρουν έναν άνθρωπο σε μια τέτοια κατάσταση, όμως αυτό ξεκινάει πολύ νωρίτερα, από την οικογένεια και τις σχέσεις που υπάρχουν, την υπερπροστασία ή τις κακοποιήσεις».

Περιορισμοί που έχουν επιβληθεί σε άλλες χώρες

Αν και οι ομάδες της Premier League συμφώνησαν ότι σταδιακά μέχρι το 2026 θα καταργήσουν τα λογότυπα των στοιχηματικών εταιριών από τις φανέλες τους, δεν έχουν λείψει αυτές που στο μεταξύ υπογράφουν συμβόλαια για να προλάβουν να εισπράξουν ό,τι μπορούν για την ερχόμενη σεζόν.

Στο Βέλγιο έχουν ανακοινωθεί παρόμοια μέτρα για το 2025, ενώ στην Ιταλία (Serie A) το μέτρο έχει ληφθεί από το 2018, όπως και στην Ισπανία (La Liga), από το 2021 – εκεί, οι ομάδες πλέον έχουν στραφεί σε εταιρείες κρυπτονομισμάτων.

Όπως και να έχει, μια παρατήρηση που κάνουν και οι δύο επαγγελματίες του πεδίου με τις οποίες μιλήσαμε είναι ότι πλέον τις δομές τους επισκέπτονται όλο και νεότεροι σε ηλικία. «Εκεί που ο μέσος όρος ήταν 40, πλέον είμαστε γύρω στα 35 έτη. Και βλέπουμε ηλικίες 24- 27 ετών, που έρχονται και μας λένε ότι παίζουν μόνο διαδικτυακά», λέει η Κανελλή.

Από τη δική της εμπειρία η Χρηστίδη μου λέει ότι μέχρι το 2019, όσοι έφταναν στο 18 Άνω από την ηλικιακή κατηγορία των 18-25 αποτελούσαν το 13,8% του συνόλου, αλλά το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στο 19,8% την περίοδο 2020-2024.

«Από τη στιγμή που ο έφηβος και το παιδί έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο, μεταφέρει εκεί όλες του τις επιθυμίες, τις ανάγκες, τα όνειρα και προσπαθεί να τα υλοποιήσει εκεί. Σαφώς ένας έφηβος ή ένας νεαρός ενήλικας θέλει να έχει έσοδα, γιατί έχουν αυξηθεί οι ανάγκες για υλικά αγαθά και το χαρτζιλίκι είναι λιγότερο. Γι' αυτό ψάχνουν διαφορετικούς τρόπους να αποκτήσουν χρήματα. Σε αυτό πρέπει να προστεθεί ότι ήδη από μικρή ηλικία και με την έκθεσή τους στο διαδίκτυο, έχουν μάθει στην άμεση ανταμοιβή και όταν θέλουν κάτι, το αποκτούν στη στιγμή». Όλα τα παραπάνω δημιουργούν τον τέλειο συνδυασμό που τους ωθεί στον τζόγο.

Στις άλλες χώρες τα κινήματα των πολιτών πέτυχαν τις αλλαγές που προαναφέραμε και έφεραν στη δημόσια συζήτηση ένα σοβαρό θέμα, που αξίζει να μας κάνει να αναρωτηθούμε αν θα έπρεπε να μείνουν όλα ανεξέλεγκτα στον βωμό της διαφήμισης και της επιβίωσης των αγαπημένων μας ομάδων. Στο παρελθόν η επιστήμη έχει αποφανθεί για το τσιγάρο και τα βαριά αλκοολούχα ποτά, πως μπορεί όμως μία κοινωνία να προσεγγίσει τομείς όπως τον στοιχηματισμό ή την όλο και αναπτυσσόμενη αγορά των κρυπτονομισμάτων, και πού βρίσκονται τα όρια στο τι είναι ηθικό και τι όχι;


Αν χρειάζεστε βοήθεια ή γνωρίζετε κάποιον που τη χρειάζεται, μπορείτε να απευθυνθείτε στα:

Profile picture for user tsaliki
Είναι απόφοιτη του τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο ΕΚΠΑ όπου εισήχθη με την ελπίδα να μάθει τι εστί δημοσιογραφία. Τελικά, το μεγαλύτερο σχολείο για εκείνη είναι το inside story από όπου ξεκίνησε με πρακτική. Έχει δουλέψει και στην εκπομπή «Πρωταγωνιστές».

Newsletter
Τρίτη 11.02.2025

Ταυτότητα insidestory.gr 
Ιδιοκτησία - Δικαιούχος ονόματος τομέα: The Whole Story A.E.
ΑΦΜ: 800713524 ΚΕΦΟΔΕ Αττικής, ΓΕΜΗ: 137938201000
Νόμιμος Εκπρόσωπος: Δημήτρης Ξενάκης
Διαχειριστής ιστοσελίδας-Εκδότης-Διευθυντής: Δημήτρης Ξενάκης
Διευθυντής Σύνταξης: Κατερίνα Λομβαρδέα
Έδρα: Στησιχόρου 1, 10674 Αθήνα
Επικοινωνία: [email protected], +30 2107295605 

Αριθμός Μητρώου Ηλεκτρονικού Τύπου: 242903 logo